Plan voor oorlogsmonument Westmaas
De Oranjevereniging Koningin Wilhelmina te Westmaas werkt aan een plan voor de oprichting van een oorlogsmonument in het centrum van het dorp. Het bestuur heeft inmiddels een ontwerp gekozen en heeft opdracht gegeven voor de uitwerking van een gedenkteken waarop de namen komen te staan van de inwoners die in de Tweede Wereldoorlog door oorlogshandelingen zijn omgekomen. Een aanzienlijk deel van de kosten is al gedekt. De komende dagen begint een actie om het resterende bedrag bijeen te brengen.
Achtergrond van het plan is een initiatief van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, dat al vele jaren bevordert dat er in elk dorp of stadswijk een oorlogsgedenkteken wordt geplaatst. Daarmee wordt invulling gegeven aan het streven om de inwoners van zo’n dorp of wijk te gedenken die tijdens de Tweede Wereldoorlog door oorlogshandelingen het leven verloren.
Scholenproject
Enkele jaren geleden heeft de Oranjevereniging van Westmaas het initiatief genomen voor een scholenproject over de oorlog. Namens het Nationaal Comité 4 en 5 mei werden toen op beide scholen in Westmaas gastlessen gegeven. De belangstelling was bijzonder groot. De scholieren toonden veel interesse in dit onderwerp.
Na afloop van dit scholenproject is er gesproken over de mogelijkheden voor een oorlogsgedenkteken in Westmaas. Ook deze gemeente kent immers oorlogsslachtoffers. De leiding van beide basisscholen was enthousiast over dit idee en beloofde de adoptie van zo’n oorlogsmonument door de schooljeugd van Westmaas voor haar rekening te nemen.
Herinneringen
In 2015 is de bundel “De oorlog in Westmaas – Herinneringen van (oud-)inwoners” verschenen. Deze publicatie van de hand van de secretaris van de Oranjevereniging, Rook Belder, maakte voor het eerst duidelijk dat er zelfs in het betrekkelijk rustige dorp Westmaas tijdens de oorlogsdagen veel is gebeurd. Veel oudere inwoners hebben ook nu nog levendige herinneringen aan de tragische gebeurtenissen van die dagen.
De bekendste namen zijn die van de verzetsmensen Johannes Kolf en Nicolaus Bout, die beiden uit Westmaas kwamen. Johannes Kolf was een van de deelnemers aan de beroemde overval op de Strafgevangenis van Leeuwarden. Nicolaus Bout was als lid van de Binnenlandse Strijdkrachten actief in het verzet in de Hoeksche Waard. Hij werd kort voor het einde van de oorlog verraden en gefusilleerd. Kolf en Bout zijn begraven op de algemene begraafplaats van Westmaas.
Verhoor op schoolplein
Verder zijn er vooral de herinneringen aan de razzia onder alle mannelijke inwoners van Westmaas boven de 16 jaar die zich op een avond in augustus 1941 moesten verzamelen op het schoolplein van de openbare school bij de kerk. De bezetters waren op zoek naar de bemanning van een Engels vliegtuig dat een noodlanding moest maken bij Greup. De plaats van het verhoor is de locatie waar nu het oorlogsmonument is gedacht.
En dan zijn er de verhalen van de eerste oorlogsdag, toen er een Duits vliegtuig neerstortte bij de Ritselaarsdijk en op het dorp twee Nederlandse militairen werden doorgeschoten. Of de grote brand aan de Nieuwstraat van 10 mei 1943, waarbij de vlasfabriek, een boerderij, 4 bedrijven en 9 woningen in de as werden gelegd.
Het bestuur van de Oranjevereniging is van mening dat ruim 70 jaar na de oorlog, nu de laatste getuigen nog in leven zijn, de tijd gekomen is voor het oprichten van een oorlogsgedenkteken in Westmaas. Een plek in het centrum van het dorp waar de gevallenen van de Tweede Wereldoorlog worden geëerd en waar in de toekomst oud en jong de oorlog kunnen gedenken.
De Traan
De Oranjevereniging heeft inmiddels een ontwerp voor het gedenkteken laten maken en heeft nagedacht over de financiering. Gekozen is voor het monument De Traan, waarop de namen van de gevallenen uit Westmaas zullen worden vermeld. Het kunstwerk, dat ook zal worden voorzien van drie zitblokken, moet komen te staan aan de noordkant van de historische Dorpskerk (A.D.1650) aan de Breestraat in Westmaas.
Kortgeleden heeft het bestuur van de Oranjevereniging de beeldend kunstenaar Eelse Bies uit Maasdam, die het ontwerp heeft gemaakt, opdracht gegeven om het gedenkteken volgens zijn ontwerp uit te voeren. Het is de bedoeling dat het monument in april volgend jaar wordt geplaatst en een rol kan spelen bij de herdenking in de meidagen daarna.
Bijdragen gevraagd
De totale kosten van dit ensemble (het gedenkteken met daarop de namen van de gevallenen en drie zitblokken) bedragen bijna € 19.000. De Oranjevereniging kan zelf een bedrag van circa € 5.500 voor het project reserveren. De Rabobank Het Haringvliet (€ 2.500) en het Karel Doormanfonds (€ 1.500) hebben inmiddels bijdragen toegezegd. Bij de gemeente Binnenmaas is een aanvraag ingediend voor subsidie van € 2.500. Als die wordt gehonoreerd, is er nog een bedrag nodig van iets meer dan € 6.600.
Voor dat resterende bedrag doen de initiatiefnemers binnenkort een beroep op particulieren, inwoners en bedrijven in en rond Westmaas, die het ook van belang vinden om dit gedenkteken nu in het dorp op te richten. Zij gaan deze particuliere sponsors benaderen met een verzoek om een bijdrage over te maken op bankrekening: NL03 RABO 0369 9127 99 ten name van Oranjevereniging Koningin Wilhelmina Westmaas, onder vermelding van: Gift oorlogsgedenkteken Westmaas.
